Çocuğunuzun her gün kaç saat uyuduğu kadar, hangi saatler ortasında uyuduğu da çok kıymetli. Zira çocuğunuzun büyüme ve gelişimi için gerekli olan hormonların salınımı bilhassa birtakım saatler ortasında artıyor. Bunların en değerlilerinden biri melatonin hormonu. Gelin, hormonların salınım periyoduna nazaran çocuklarınızın hangi saatler ortasında uyuyarak daha sağlıklı bir büyüme ve gelişme göstereceğine göz atalım.
Uyku, beyin ve beden gelişim için temel fizyolojik bir gereksinim. Uykunun zekaya tesiri olduğu kadar fizikî gelişime de tesiri yapılan birçok araştırmayla kanıtlanmış durumda. Çocuklarda fizikî gelişimi etkileyen büyüme hormonu en fazla uyku esnasında salgılanıyor. Uyku esnasında bilhassa karanlıkta melatonin hormonu salgılanıyor. Bağışıklık sisteminin güçlenmesinde kıymetli bir rolü olan bu hormon birebir vakitte büyüme hormonunun salgılanmasını sağlıyor.
MELATONİN HORMONU NEDİR, NE VAKİT SALGILANIR?
Epifiz bezi tarafından salgılanan melatonin hormonu, uyku döngüsünü ve bedenin biyolojik saatini düzenleyen bir hormon. Bu hormon havanın kararması ile sentezlenmeye başlıyor. Büyüme hormonu artırıcı özelliği ile de bilinen melatonin hormonu hem bağışıklık sisteminin güçlenmesini hem de hücre yenilenmesi üzere biyolojik ve fizyolojik süreçlere dayanak oluyor. Akşam 21:00 ile 22:00 saatleri ortasında salınımı başlayan, 22:00-05.00 saatleri ortasında daha üst düzeye ulaşan melatonin hormonu, gece 02.00-04.00 saatleri ortasında en yüksek bedellerine ulaşıyor.
Havanın kararması ile salgılanmaya başlanan, bilhassa havanın kararması ile akşam 21:00 ile 22:00 saatleri ortasında salınımı başlayan, 23:00- 05:00 saatleri ortasında artan melatonin hormonu, gece 02:00-04:00 saatleri arasında en yüksek bedellerine ulaştığından, çocuğunuzun melatonin hormonundan olabildiğince çok yararlanması için ergenlik devrinde dahi çocuğunuzun en geç 23:00’da uyumuş olması öneriliyor.
BÜYÜME HORMONU HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER
Kemiklerin, kasların ve organların büyümesinden sorumlu olan ve hipofiz bezindeki somatotrop hücreleri tarafından üretilen insan büyüme hormonu (hGH) gereğince salgılanmadığı durumda çocukta büyüme geriliği ortaya çıkabilir. Hücre üretimi ve yenilenmesinden de sorumlu olan hormon, antrenman yaparken, gerilim sırasında ve uykunun derin devirlerinde artış gösterir.
- Büyüme hormonu, gecenin birinci yarısında, 01:00-03:00 saatleri ortasında ağır olarak salgılanır. Bilhassa ergenlik devrinde geç saatlere kadar oturan, bu hormonun salgılandığı periyotlarda uyumayan çocuklarda çelimsizlik, zayıflık görülebilir.
- Çocuklarda büyüme hormonu bilhassa NREM uykusunun 3.- 4. periyodunda salgılanır. NREM uykusunun 3. ve 4. periyodunun erişkinlerde hücre yenilenmesini ve tamiratını hızlandırdığı da ileri sürülmektedir.
ÇOCUĞUNUZUN MELATONİN HORMONUNDAN DAHA FAZLA YARARLANMASI İÇİN NE YAPMALISINIZ?
ORTAM NASIL OLMALI: Melatonin hormonunun daha yeterli bir biçimde salgılanması için çocuğunuzun katiyetle tam olarak karanlık bir odada uyuması gerekiyor. Melatonin hormon alınımını engellememek için, çocuğun odasında gece lambası yakmamanız ve karanlıkta uyumasını sağlamanız gerekiyor.
HANGİ SAATLERDE UYUMALI: Çocuğunuzun katiyetle geç yatmaması öneriliyor. Yani geç yatıp geç kalkan bir çocuk, akşam saat 22:00’de yatan bir çocuğa nazaran daha fazla uyusa bile melatonin hormonundan çok daha az yararlanmış oluyor. Uzmanlar, 0 – 5 yaş ortası tüm bebek ve çocukların en geç 20:00 – 21:00 ortasında akşam uykusuna yatması, sabah da en geç 08:00’de kalkması gerektiğini belirtiyor.
ÇOCUKLAR HANGİ YAŞTA NE KADAR UYUMALI?
Çocukların yaşlarına nazaran uyku ihtiyaçları farklı. 0-3 yaş devri zihinsel gelişim ve sağlıklı büyüme açısından çok değerli bir periyot. Çocuklar bu devirde süratli bir formda büyüyor ve gelişiyor. Beyin gelişiminin büyük bir ksımı da bu yaş devrinde tamamlanıyor. 0-3 yaş periyodunda çocuğun kaliteli uykuda yahut sağlıklı beslenmesinde bir ihmal kelam mevzusuysa bu durum beyin gelişimini olumsuz etkiliyor, gelişim geriliklerine ve ilerleyen yaşlarda telafisi olmayan durumlara yol açabiliyor. Bebeklerin kaliteli bir uyku uyuması güne daha enerjik başlamasını da sağlıyor. Çocuğun kaliteli bir uyuması gün boyunca edindiği bilgileri daha güzel işleyebilmesini mümkün kılıyor ve öğrenmeyi olumlu istikamette etkiliyor.
İşte çocukların yaşına nazaran uyku gereksinimleri…
- 0 – 5 yaş ortası tüm bebek ve çocukların en geç 20:00 – 21:00 ortasında akşam uykusuna yatmış, sabah da en geç 08:00’de kalkması gerekiyor.
- Yeni doğmuş bebeklerde uyku mühleti günde toplam yaklaşık 12-16 saat ve 3-4 kere gündüz uykusu formunda oluyor. Bu mühletler yaş ilerledikçe azalıyor.
- Bebeğin gündüz uykuları 4. aydan sonra kısalmaya başlıyor. 12-24 aylık bebeklerde uyku mühleti 11-14 saate inerken, gündüz uykusu da teke düşüyor.
Buna nazaran,
- 0-5 yaş aralığında 12-16 saat (En geç 20:00-21:00 saatleri ortasında yatmış olmalı)
- 3-5 yaş okul öncesi devirde 10-13 saat (En geç 20:00-21:00 saatleri ortasında yatmış olmalı)
- 6-12 yaş aralığında 9-12 saat (En geç 22:00’da yatmış olmalı)
- 13 yaş ve sonrası için ise 8-10 saat (En geç 23:00’da yatmış olmalı)
İLGİLİ HABERLERİMİZ:
