En büyük etraf hareketlerinden biri olan ve adeta bir dünya markası haline gelen 30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü, Birleşmiş Milletler’in de kabulüyle bu sene itibariyle tüm dünyada büyük bir coşku ve katkıyla kutlandı. Biz de bundan hareketle kendini sürdürülebilir bayan moda markası olarak tanımlayan Londra merkezli Femponiq’in kurucusu ve kreatif yöneticisi Buket Meşelik Duran ile konuştuk.
Femponiq, eşsiz ve çağdaş giysilerle tüm dünyadaki bayanları güçlendirmeyi hedefleyen, sürdürülebilir ve bayanlara ilişkin bir dizayncı markası olma özelliği taşıyor. Markanın kurucusu ve kreatif yöneticisi Buket Meşelik Duran, modası geçmeyen vakitsiz eserler ve koleksiyonlar üreterek geleceğe yönelik planlarını da sürdürülülebilirlik çatısı altında gerçekleştiriyor. Femponiq ayrıyeten hem Türkiye’de hem de İngiltere’de birçok sivil toplum kuruluşunu destekliyor. TEMA Vakfı ve Greenspark ile çeşitli çalışmalar gerçekleştiren Femponiq, her bir satışından elde edilen gelir ile 1 ağaç dikiyor ve okyanustan 5 adet plastik şişe topluyor.
Sürdürülebilir bir dünya için sürdürülebilir modanın büyük kıymet taşıdığı günümüzde ekosistemlerin gelişmesi toplulukların daha da bilinçlenmesi, sürdürülebilir moda hareketinin gücü ile ortaya çıkıyor.
Kurucu ve kreatif yönetici Buket Meşelik Duran’a Femponiq olarak sürdürülebilir modayı nasıl tanımladıklarını soruyoruz.
Buket Meşelik Duran, sürdürülebilir modanın, “Yüksek kalite ve düşük üretim sayıları sağlamayı, etraf dostu yeşil eserler tedarik edilmesini ve günümüz tüketim çılgınlığından beslenen süratli moda sanayisini yavaşlatmayı hedeflediğini” belirtiyor. Ayrıyeten CO2 emisyonlarını azaltmak, çok üretimi ele almak, kirliliği ve atıkları azaltmak, biyoçeşitliliği desteklemek ve hazır giysi emekçilerine adil fiyat ödenmesini ve inançlı çalışma şartlarına sahip olmasını sağlamak üzere gayelerinin olduğununun da altını çiziyor.
Günümüzde moda maalesef gezegendeki kaynakları alıp israf eden ve onu sıhhatsiz bir durumda bırakan, sürdürülemez, doğrusal bir yaklaşıma takılıp kalıyor. Yılda milyarlarca kilo giysi üretiliyor ve bunun sadece küçük bir yüzdesi geri dönüştürülebiliyor.
Buket Meşelik Duran, “ekofeminist ve sürdürülebilir moda markası” olarak tanımladıkları markalarının bu noktada etik üretim anlayışıyla hareket ederek ürettiği etraf dostu eserleriyle kullan-at anlayışının önüne geçmeyi amaçladıklarını söz ediyor ve ekofeminizim kavramını açıklıyor.
“Femponiq, ödün vermeden hem eko hem de feminizmdir. Femponiq olarak Ekofeminizm’i itici gücümüz olarak tanımladık, marka ideolojimizi de bu doğrultuda oluşturduk. Bayanları daha âlâ moda ve daha güçlü yarınlar için şuurlu seçimler yapmaya davet ediyoruz. Yalnızca mevsime nazaran bilinçsiz bir halde yapılan giysi alışverişinin ve israfın da önüne geçmeyi amaçlıyor, koleksiyonda yer alan eserlerin her birini özel olarak tasarlıyor ve hudutlu sayıda üretiyoruz.”
Bilinçli ve gerçek seçimlerle sürdürülebilir bir moda dünyası mümkün mü?
B.M.D.: %100 sürdürülebilir bir marka yaratmak güç olsa da, daha etik ve etraf dostu giysiler yaratmak için süreçleri değiştirmek mümkün. Moda sanayisi sürdürülebilirliği mümkün kılmak için daha az lakin daha kaliteli giysiler üretmek için zihniyetini değiştirmeli ve öncelikle atığın üretilmediği döngüsel bir ekonomiyi hayata geçirilmeli. Bu, daha sürdürülebilir materyalleri tedarik etmeye yatırım yapmayı, ikinci el ve kiralık pazarları destekleme ve hayvan kürkleri ile egzotik derilerin kullanımından vazgeçmeyi içeriyor.
Markalar son periyotta nasıl adımlar atıyor?
B.M.D: Geçtiğimiz son birkaç yılda sürdürülebilir halde yetiştirilmiş lifli mahsuller yahut geri dönüştürülmüş gereçler üzere etraf dostu kaynaklardan elde edilmiş kumaşlar ile tarzdan ödün vermeden limitli sayıda koleksiyonlar çıkaran yeni markaların artığını görmek gelecek için umut verici. Birtakım markalar geri dönüştürülmüş gereçleri yahut ömür döngülerinin sonunda biyolojik olarak parçalanan doğal kumaşları tercih ediyor, kimileri ise karbon ayak izlerini azaltmak için sipariş üzerine yahut çok küçük partiler halinde üretim yaparak üretimlerini yavaşlatmak ve azaltmak için çalışıyor. Her iki durumda da eserleri ne kadar sevdiğiniz, sık ve uzun mühlet giydiğiniz, rastgele bir giysinin hakikaten sürdürülebilir olup olmadığı sorusunun gerçek yanıtına tanıklık ediyor.
Sürdürülebilirlik yalnızca markaların sorumluluğunda mı? Biz ne yapabiliriz?
B.M.D.: Bu hususta en büyük sorumluluk aslında tüketicilere düşüyor. Çok üretim ve tüketimden kaçınmak için tercihimizi sahiden gereksinimimiz olan ve uzun mühlet severek giyeceğimiz kaliteli eserlerden yana kullanmak gerekiyor.
Kıyafet kiralama konusuna nasıl bakıyorsunuz? Bilhassa pandemiyle birlikte ikinci el lüks eser satış sitelerinde ve kıyafet kiralama uygulamalarında artış oldu.
Özel butik bir dizayna ayıracak kısıtlı bütçeye sahip bayanlar ve hatta bütçesi yüksek bayanların bile kıyafetleri günümüzde kiralayabiliyor olması nitekim çok hoş ve sürdürülebilir bir seçenek. Geçmişte, kıyafet kiralamak fizikî mağazalara gitmeyi gerektiriyordu. Fakat günümüzde giysi kiralama pazarı çevrimiçi olarak büyüyor. İstatistiklere nazaran Birleşik Krallık, giysi kiralama konusunda Avrupa’nın en büyük pazarlarından biri ve gün geçtikçe yeni yeni çevrimiçi gardırop kiralama platformlarının çıktığına tanıklık ediyoruz.
Siz Femponiq olarak neler yapıyorsunuz?
B.M.D: Giysilerimizi Uzakdoğu’da değil, ikamet ettiğimiz iki ülke olan İngiltere ve Türkiye’de üretmek konusunda şuurlu seçimler yapıyoruz. Koleksiyonlarımızda kullandığımız kumaşların birçok elde kalan stoklardan, doğal ve OEKO-TEX sertifikalı vegan kumaşlardan oluşuyor. Eserlerimiz kürk, deri yahut ipek içermiyor. Muhtaçlığımız olan ölçülerde kumaş ve aksesuar satın aldığımız için hiç bir malzeme ziyan edilmiyor. Her tasarım butik ölçülerde (25 adet) ve lokal olarak üretiliyor. e-ticaret kutularımız, etiketlerimiz, ofis araç ve gereçlerimiz geri dönüştürülmüş ve dönüştürülebilir gereçten oluşuyor. Süratli tüketimi destekleyici ve aldatıcı Black Friday üzere indirim günlerine dahil olmamakla bir arada, toplumsal medyada şuurlu tüketim konusunda paylaşımlar yapıyoruz ve web sitemizde bilinçliliği artırıcı blog yazılarına yer veriyoruz.
Ürünlerinizin kiralanması konusuna sıcak bakıyor musunuz?
Buket Meşelik Duran: İnternet üzerinden satış yapan markamız için eserlerimizin bu fikrin şu an ve gelecek için kaçınılmaz bir gereklilik olduğuna inanıyorum. Femponiq’i temsil edecek emniyetli ve başarılı online gardırop kiralama platformlarına girmek için son vakitlerde görüşmeler ve müracaatlar yapmaktayız. Temennimiz Türkiye’de de bu üzere platformların çoğalması ve onlara katılabilmek.
