Masterchef’te bugün birbirinden hoş yemekler yapıldı. Seyircilerin en merak ettiği bahis Empanada tanımı oldu. Pekala en hoş Empanada yemek tanımı nasıldır? Empanada yemeği nasıl yapılır? Empanada için gerekli gereçler nelerdir?
ENPANADA NEDİR?
Empanada, İspanya, Orta Amerika (Meksika), Filipinler ve başta Şili, Arjantin, Paraguay, Uruguay, Peru, Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Venezuela olmak üzere Güney Amerika’da içi doldurularak yapılan ve yenen bir börektir. Bolivya’da Empanada’ya Salteña denir ki ismini, kökeninin geldiği yer olarak varsayım edilen Arjantin kenti Salta’dan alır.
İSPANYA’DA EMPANADA
İspanyol empanadasının kökeni aslen Galiçya’dan gelir ve bugün ülke çapında ünlüdür. Genelde klasik fırınlarda satılırlar.
Hamur olarak mayalı bir hamur kullanılır. Dolgu gereci; temel olarak paprika biber, domates ve soğan ile ilaveten hazırlığa nazaran ton balığı, mürekkep balığı ya da ahtapot üzere deniz mahsülleri, öbür balık çeşitleri ya da kıymadan oluşur ve normalinde acılı baharat kullanılmaz. Galiçya’da deniz mahsülleri dolgulu empanadalar çok sevilmesine rağmen İspanya’da en çok ton balıklı empanadalara rastlanır.
İspanyol empanadası ya çapı yaklaşık 30 cm olan daire formunda olur ya da tüm tepsiyi kapsar.
Empanadanın kökeni Camino de Santiago hacıları tarafından bahsi edildikleri 10. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar geriye takip edilebilir. En eski dokümanlardan biri, bir empanada tasvrini içeren Santiago de Compostela Katedrali’nin 12. yüzyıla ilişkin Pórtico de la Gloria ‘sının bir kabartmasıdır. Bir oburu ise çabucak yanında bulunan Palacio de Gelmírez ‘de görülür. (bakınız: Galeria fotografica)
Galiçya’da empanadanın daha küçük, yarımay halinde versiyonları da bulunur ki bunlar orada Empanadillas olarak isimlendirilir.
ARJANTİN’DE EMPANADA
Arjantin’de empanadalar genelde 10 cm civarında ve yarımay biçimindedir. Sığır eti doldurulmuş (empanada de carne), tavuk eti doldurulmuş (empanada de pollo), jambon ve peynir doldurulmuş (empanada de jamón y queso) ve öbür materyallerle doldurulmuş (ton balığı, soğan, ıspanak, vb.) empanada tipleri mevcuttur. Empanadas de carne ‘nin iki versiyonu vardır: acı ve olağan. En başta Córdoba eyaleti’nde sevilen Empanadas Árabes kendine mahsus üçgen formunda olup, kıyma, soğan ve limonsuyu ile doldurulur. Empanadaların materyal ve tanımları eyaletlere nazaran değişkenlikler gösterir.
Empanadalar fırında pişirilirler (empanadas de horno). Lakin kızartılan empanadalar da mevcuttur (empanadas fritas). Bu sonuncusu Pastel olarak da bilinir.
Her yıl Eylül ayında, Tucumán Eyaleti’nin Famaillá kentinde en güzel empanada pişiricilerinin taltif edildiği ulusal empanada şenliği düzenlenir.
PERU’DA EMPANADA
Peru’da empanadalar sığır eti (empanada de carne), tavuk eti (empanada de pollo), peynir (empanada queso) ve öbür materyallerle (ton balığı, soğan, ıspanak, vb.) doldurulur. Empanadas de carne en çok satan empanada tipidir.
ŞİLİ’DE EMPANADA
Arjantin’de olduğu üzere Şili’de de empanadalar genelde 10 cm uzunluğunda ya da biraz daha büyük olur ve yarımay formundadır. Klasik çeşidi, kıyma et (en ideali, doğranmış küçük et parçaları), bir kesim pişmiş yumurta, kuru üzüm ve zeytin ile doldurulmuş olan Empanada de pino ‘dur. Ayrıyeten deniz mahsülleri doldurmalı empanada de marisco ya da peynirli empanada de queso türleride mevcuttur. Empanada chilena tanımlaması kökleşmiş bir tabirdir. Üstte tanımı yapıldığı üzere et doldurmalı fırında yapılan “Empanadas de Horno” çeşidi genelde üçgen olduğu üzere emsal hamurdan yapılan “Empanada Frita” yağda kızartılır; bu tıp küçük ve genelde yarımay biçimindedir.
MEKSİKA’DA EMPANADA
Meksika’da empenadalar tatlı (ananas, çilek vb.) ya da tuzlu (tavuk, sığır, vb.) gereçlerle doldurularak servis edilir.
4 Ocak tarihinde Villa de Álvarez ve etrafında Día de la Empanada yani empenada günü kutlanır ki bugünde empenadalar için bir vaftiz baba (padrino de la empanada) aranır. Villa de Álvarez kent merkezinde, halk şenliğinin yapıldığı empenada fuarı bulunur.
FİLİPİNLER’DE EMPANADA
Filipinler empanadaları genel olarak sığır kıyması, doğranmış soğan ve kuru üzümden oluşan soya sosu baharatlı bir dolgu materyali içerir. Hamuru buğday unundandır.
PORTO RİKO’DA EMPANADA
Puerto Rico empanadalar pastelillos olarak isimlendirilirler. Un, su ve tuzla yapılan hamurun yağda kızartılması ile yapılırlar. Sığır kıyması, tavuk, guava, peynir ya da peynir ve guava ile doldurulurlar. Komşu ülke Dominik Cumhuriyeti’nde de sistem birebirdir.
EMPANADA İÇİN GEREKLİ MALZEMELER
Hamuru için:
75 gram tereyağı
1 adet yumurta
1 tatlı kaşığı sirke
½ su bardağı su
3 su bardağı un
1 tatlı kaşığı tuz
Üzeri için:
1 adet yumurta
1 yemek kaşığı su
İç harcı için:
1 adet küçük uzunluk kuru soğan
2 yemek kaşığı Ayçiçek yağı
200 gram az yağlı kıyma
1 adet orta uzunluk kırmızı dolmalık biber
10 kısım maydanoz
½ çay kaşığı tuz
½ çay kaşığı karabiber
