Lehman Brothers’ın 600 milyar dolarlık borçla iflasının global iktisatta nasıl yüzyılın kâbusuna dönüştüğünü anlatırken, gelecekte kapıyı çalabilecek yeni krizlere karşı nasıl tedbirler alınabileceğinin karşılığını arıyor.
VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) okurla buluşturduğu “Çöküş: Finansal Krizlerle Dolu Bir On Yıl Dünyayı Nasıl Değiştirdi?” Türkçe’de birinci sefer yayımlanıyor. Financial Times ve New York Times üzere memleketler arası yayın organlarında görüşlerine yer verilen Columbia Üniversitesi Avrupa Enstitüsü Yöneticisi Prof. Adam Tooze, dünya ekonomilerinin karşılaştığı en büyük krizlerden 1929 Ekonomik Buhranı’nı geçmeyi başaran 2008 global ekonomik krizine odaklanıyor. Kitapta, ABD’nin en büyük yatırım bankalarından Lehman Brothers’ın iflasıyla başlayan, yüzlerce bankanın iflas ettiği ve milyonlarca insanın işsiz kaldığı sürecin perde ardı, başta ABD olmak üzere Çin, Rusya ve Avrupa ülkeleri olmak üzere tüm dünya ekonomilerindeki sonuçları ve değişen güç istikrarlarının geleceğin inşasında nasıl şekillenebileceği inceleniyor.
İktisat tarihi açısından okurlara yeni bir pencere açan kitap, Adam Tooze’nin “çöküş” olarak tanımladığı 2008 krizini, periyodun siyasi ve global gelişmeleri üzerinden kıymetlendirerek yaşananların daha anlaşılır olmasına ve tahliline katkı sağlıyor. Mesleksel titizliğinin gücünü ardına alarak farklı bakış açılarıyla bu çöküşe yol açan bütünün kesimlerine ışık tutmaya çalışan Tooze, “2008 ekonomik krizinin, 2003 jeopolitik felâketiyle ve Amerika’nın Kasım 2016 seçimini izleyen siyasal kriziyle ne alakası var? Bu üç nokta, hangi tarihî geçiş yayını belirliyor? Bu yay Avrupa için, Asya için ne manaya geliyor? Birleşik Krallık’ın Irak’tan 2008’de Londra krizine ve 2016’da Bretix’e izlediği küçük fakat bir o kadar sarsıcı yörüngeyle nasıl bir bağlantısı var?” sorularını sorarak bugünkü dünyanın değişen yüzünü anlamak için yaşanan krize ekonomik, toplumsal ve jeopolitik açıdan karşılıklar arıyor.
“Yaklaşan Fırtına”, “Küresel Kriz”, “Avro Bölgesi” ve “Artçı Şoklar” başlıklı dört kısımdan oluşan kitapta, okurlar bankaları kurtarma paketleri ve akabinde mali genişleme ismiyle devam eden merkez bankalarının müdahalelerini, Doğu Avrupa’nın sarsılan finansal sistemini, global finans krizinin Çin iktisadı üzerindeki tesirlerini, G7 ve G20 kararlarını, krizi dindirmek için oluşturulan teşvik paketlerini, Ukrayna krizini ve periyodun ABD Lideri Donald Trump’ın siyasetlerini derinlemesine inceleniyor.
2008 krizine temel olarak Amerika üzerindeki tesiri açısından bakmanın krizin ekonomik ve tarihi kıymetini yanlış anlamaya yol açabileceği ihtarında bulunan müellif, “Dünya iktisadını tehdit eden, tekdüze Amerikan emlak piyasasının tetiklediği bir finansal krizdi. Kriz, Amerika’nın çok ötesine taştı. Dünyanın en ileri ekonomilerinden kimilerinin –Londra, Doğu Asya, Doğu Avrupa ve Rusya– finansal sistemini sarstı. Bu yanlış anlamayı saptamak, global finansal krizi Kuzey Atlantik’teki merkezinden dışarıya hakikat haritalandırmak ve 2008 ile 2012 ortasındaki sürekliliği sunmak bu kitabın birinci meydan okumasıdır. İkincisi de devletlerin bu hengâmeye reaksiyon verme ve vermeme halini izah etmektir” açıklamasıyla krizin seyri içinde iktidar ile para ilgisinin de nasıl işlediğini anlamanın gerekliliğine vurgu yapıyor.
Pek çok datanın istatiksel analinizi içeren tabloların ve zenginleştirilmiş grafiklerin okurla paylaşıldığı “Çöküş: Finansal Krizlerle Dolu Bir On Yıl Dünyayı Nasıl Değiştirdi?”, 2019 yılında değerli milletlerarası hususlarda kamusal tartışmaları derinleştirmeyi amaçlayan Lionel Gelber Ödülü’ne layık görüldü.
Adam Tooze kimdir?
5 Temmuz 1967’de Londra’da doğdu. 1989 yazında King’s College’dan İktisat kısmında lisans derecesini aldıktan sonra, yüksek lisans eğitimine başladığı Berlin’de Soğuk Savaş’ın sona ermesine şahit olma talihine sahip oldu. Doktora derecesini London School of Economics’ten alan Adam Tooze, 1996’dan 2009’a kadar Cambridge Üniversitesi’nde çeşitli alanlarda dersler verdi. 2002 yılında, birinci kitabı Statistics and the German State, 1900–1945: The Making of Çağdaş Economic Knowledge (İstatistik ve Alman Devleti, 1900–1945: Çağdaş Ekonomik Bilginin Oluşumu) ile Philip Leverhulme Çağdaş Tarih Ödülü’ne layık görüldü. Cambridge’den sonra Yale Üniversitesi’nde misyon aldı ve burada Paul Kennedy’nin yerine Milletlerarası Güvenlik Çalışmaları Yöneticisi oldu. Adam Tooze, 2015 yılından itibaren Columbia Üniversitesi Tarih Bölümü’nde misyon almakta ve iktisat tarihi, tarih ideolojisi ve global siyaset üzerine dersler vermektedir. Adam Tooze, 2019 yılında Crashed: How a Decade of Financial Crises Changed the World (Çöküş: Finansal Krizlerle Dolu Bir On Yıl Dünyayı Nasıl Değiştirdi?) isimli yapıtıyla Lionel Gelber Ödülü’ne layık görülmüştür.
KÜNYE
Yayınevi: VBKY
Kitabın ismi: Çöküş: Finansal Krizlerle Dolu Bir On Yıl Dünyayı Nasıl Değiştirdi?
Muharrir: Adam Tooze
Tercüman: Ahmet Fethi Yıldırım
Sayfa sayısı: 576
Hibya Haber Ajansı