Radyoloji Uzmanı Dr. Umut Hasan Kantarcı, yapay zekanın ve 3 boyutlu yazıcıların tıpta değerli yeniliklerin kapısını araladığına dikkat çekerek bu yeniliklerin neler olduğu ve beraberinde getirebileceği avantajlarla, problemler hakkında bilgi verdi.
İzmir Kavram Meslek Yüksekokulu’ndan Radyoloji Uzmanı Öğr. Gör. Umut Hasan Kantarcı, son yıllarda gelişen teknoloji ile yapay zekanın ve 3 boyutlu yazıcıların tıbbi maksatlı kullanılmasının, radyoloji biliminin çalışma alanlarına kıymetli yenilikler getirdiğini söyledi.
EĞİTİM İÇERİKLERİNİN YENİLENMESİ GEREKİYOR
Bilhassa son yıllarda yapay zeka uygulamalarının süratle arttığı, robotik süreçlerin yaygın kullanıldığı düşünüldüğünde, sıhhat çalışanlarının giderek artan bir süratte sıhhat teknolojileri kullanıcısına dönüşeceği gerçeğinin göz gerisi edilmemesi gerektiğinin altını çizen Kantarcı, “Bu alandaki süratli gelişime şu benzeri tarihi gelişimi örnek verebiliriz: Traktörün icadı ile karasabanın yerini alması devrimsel bir olaydı. Fakat traktör karasaban kullanıcıları tarafından icat edilmemişti. Büyük firmalar ve devletler buna öncülük etmişti. Bu durumda ya traktör kullanımı öğrenilecek ya da çağ dışı kalınacaktı. Karasabanı süren hayvanlar güçlü ise fakat öbür bir alanda kullanılmayacaklarsa sofrada yemek olacaktı. Traktöre ayrılan bütçe ile yapay zeka ve 3 boyutlu baskıya ayrılan bütçe ve o zamanki teknolojik gelişim suratı ile şimdiki sürat karşılaştırıldığında gelişime ayak uydurabilme kabiliyetinin ne kadar değerli olduğu aşikar. İleride çalışma hayatımızdaki yerimizi buna ahenk sağlayabilme kabiliyetimiz belirleyecek. Bu nedenle eğitim içerikleri süratle yenilenmeli; teknolojiyi kullanımı kadar üretmeyi de içeren ve yaratıcığı ön plana çıkaran bir eğitim biçimi benimsenmeli” dedi.
“DENEYİMLİ BİR RADYOLOG İLE EŞ BEDEL OLACAK”
Yapay zekanın tıbbi görüntüleme bilimi olan radyolojide esas göğüs, kalp, akciğer, beyin ve damar yapılarına yönelik kullanıldığını söyleyen Kantarcı, “Burada temel amaç daha süratli ve daha gerçek tanıya ulaşmaktır. Her ne kadar yapay zeka uygulamaları sonucunda işinden olacak olan birinci radyoloji uzmanının kim ve ne vakit olacağı bilinmese de bu durum çok uzakta olmayacak üzere duruyor. Önümüzdeki 10-20 yıl içerisinde yapay zeka uygulamalarının tecrübeli bir radyolog ile tıpkı doğrulukta radyolojik manzarayı yorumlaması bekleniyor. Örneğin; beyin görüntüleme üzerinde yapılan birkaç çalışmada yapay zekanın tecrübeli beyin radyolojisi üzerine spesifik çalışan radyologlar ile eşit, genel radyologlara ve asistanlara nazaran ise daha gerçek teşhis koyduğu şimdiden gösterildi” diye konuştu.
“DOKTORA ULAŞMA SIKINTISINI ORTADAN KALDIRIR”
Teknoloji sayesinde hekimlere daha kolay ulaşılacağını aktaran Kantarcı, “Acil servise başvuran bir travma hastasına çekilen tomografi manzaralarının çok kısa bir müddette yapay zeka tarafından rastgele bir radyolog görmeden değerlendirilip ilgili doktora sonucun gönderilmesinden kelam ediyoruz. Burada acil serviste sıklıkla karşılaştığımız doktora ulaşamama, yoğunluğun ve yorgunluğun getirdiği problemlerin olmadığı bir sistemin gelecek üzere duruyor. ya da bir kanser hastasına ilişkin tedavi öncesi manzaraların tedavi sonrası karşılaştırmasının yapay zeka tarafından en ince detayına kadar dijital ortamda yapılmasını konuşuyoruz. Emsal örnekleri mamografi yahut akciğer grafisi için de vermek mümkün” tabirlerini kullandı.
“HATA OLURSA, SORUMLULUK KİMİN OLACAK?”
Kantarcı, yakın gelecekte yapay zeka uygulamaları arttıkça, radyoloji uzmanlarının yapay zekayı aktif bir formda kullanmayı bilen ve yapay zekayı eğiten şahıslar olma yolunda çalışacaklarını belirterek, “Öncelikle şunu da belirtmek lazım ki bu teknolojiler değerli olacak ve aktif bir halde kullanmayı öğrenmek de başka bir sorun olarak karşımıza çıkacak. Doğal olarak bu durumda yapay zekanın uygulama yanlışının sorumluluğunun kime ilişkin olduğu da etik bir tartışma konusu olacak” dedi.
3 boyutlu yazıcıların gelişimiyle yaşanan yeniliklere yönelik ise Kantarcı, “Son yıllarda 3 boyutlu yazıcıların etkin olarak kullanımı pek çok bölümde olduğu üzere medikal kesimde da artıyor. Tıbbi aygıt, doku, organ, protez ve ortez üretimi 3 boyutlu baskının medikal manada esas kullanım alanları. Her ne kadar doku ve organ üretimi şimdilik cerrahi eğitim ve deneysel gayeli olsa da yakın gelecekte gerçek organların yerine kullanılması öngörülüyor” diye konuştu.
“TEDAVİDE YENİ BİR PERİYODA İŞARET EDİYOR”
Kemik dokusunu düzgünleştirmeye yönelik gelişmeleri de anlatan Kantarcı, “Gelişen teknoloji ile radyolojik manzaraların çözünürlüğünde artış olsa da tek başına bilgisayar ekranı imajının görme ve dokunma birlikteliğinin yerini alamadığı 3 boyutlu baskı teknolojisi kullanıcıları tarafından açıkça lisana getiriliyor. Örneğin; doğumsal kalp hastalığı olan bir bebeğin 2 boyutlu manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi yahut ekokardiyografi manzaralarından hazırlanan elastik 3 boyutlu ve kalp damar prototipi, çığır açar biçimde geleceğin cerrahi eğitim ve cerrahi öncesi planlama modeli olarak öngörülüyor. Tekrar laboratuvar ortamında, radyolojik imgeler üzerinden elde olunan kemik dokudaki hasar ile birebir örtüşecek biçimde hazırlanan kemik dokusunun cerrahide kullanımı, tedavide yeni bir periyodu işaret ediyor. Özelikle 3 boyutlu yazıcı teknolojisisin gelişimi ile bu teknolojiye ayrılan bütçede süratli bir artış bekleniyor” diye konuştu.
“KIKIRDAK DOKU HASARINDA DEĞERLİ İMKANLAR SUNUYOR”
3 boyutlu düşünme kabiliyetini arttırıcı eğitim modeline muhtaçlık olduğunu söyleyen Kantarcı, “Burada üzerinde en çok durulan bahislerden birisi de kemik ve kıkırdak doku hasarlarının yerine dış ortamda doku kültürleri ile hazırlanan ve hasarlı alan ile birebir örtüşen halde dokular üretmektir. Bu, bilhassa yüz bölgesini ilgilendiren yaralanmalarda yahut travma sonrası gelişen kemik-kıkırdak doku hasarlarının tedavisinde değerli imkanlar sunuyor. Kıkırdak dokuya emsal yapay ipliklerden menisküs üretimini de örnek olarak verebiliriz. Baskı yapılacak olan dokuya ilişkin çizimlerin radyolojik imajlar üzerinden elde edilmesi nedeniyle cerrah, radyolog, radyoloji teknisyeni ve husus ile ilgili mühendisin ortak çalışması kritik ehemmiyet taşımaktadır. Tedaviyi yönlendirecek olan cerraha sunulan radyolojik imgenin net, kusur yahut aldatıcı görünümlerden arındırılmış olması iş birliği içerinde bir çalışmayı gerektirmektedir. Bu nedenle yeni eğitim sistemlerinde 3 boyutlu düşünme kabiliyetini arttırıcı tasarımı da içeren bir eğitim modeli ders planlarında daha fazla yer almalıdır” sözlerini kullandı.
Kaynak: Demirören Haber Ajansı
