Tüm Türkiye’yi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli sarsıntının akabinde yaraların sarılmaya çalışıldığı bu günlerde, “Afetin toplumda yarattığı tesirleri fark etmeli ve bununla hakikat biçimde başa çıkmalıyız” diyen Psikiyatri Uzmanı Sezai Uyar; “Afetlerde yaşanan toplumsal travmaların tesirlerini azaltabilmek için birinci evvel yüksek risk kümelerini tespit etmeliyiz ve bu riskli kümelerden başlayarak ruh sıhhati tedavi planlaması yapmalıyız” dedi.
Tüm Türkiye’yi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli zelzelede en çok risk altında bulunanların yaralılar, çocuklar, bayanlar, evvelce travması olanlar, yakınlarını kaybedenler ve kurtarma işçileri olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzmanı Sezai Uyar, afet sonrasında bu kümelerde görülebilecek psikiyatrik sıkıntıların önüne geçilmesine yönelik olarak değerli ihtarlarda bulundu.
‘Depremden sonra 4 evreden oluşan bir sürece girdik’
Zelzeleden sonra toplumsal olarak yaşanan ruhsal sürecin 4 evreye ayrıldığını belirten Uyar, bu evreleri açıkladı.
“Depremin çabucak sonrasında toplumsal olarak ekseriyetle güçlü bir işbirliği ve dayanışma içerisinde hareket ettiğimiz birinci evreye gireriz.
ŞU AN AHENK EVRESİNDEYİZ
Zelzelesi izleyen birkaç hafta ile birkaç aylık periyodu kapsayan süreçte ikinci evreyi yaşarız. Buna uyum evresi deriz, biz şu an bu evredeyiz. Bu kademede, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı üzere belirtilerle tabiplere müracaatlar artmaya başlar. Öfke, huzursuzluk ve toplumdan uzaklaşma görülür. Beşerler bu devirde duygusal dengesizlikler yaşayabilir. Sezai Uyar, afetzedelerin ve toplumdaki öbür şahısların bu periyotta yaşayabileceği fizikî ve ruhsal tesirleri sıraladı:
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Bulantı
- Titreme
- Mide rahatsızlıkları
- Uyku bozukluklar
- Ağlama isteği
- Anksiyete
- Depresyon
- Yas
- Kararsızlık
- Konsantre olamama
- Dikkat dağınıklığı
ÜÇÜNCÜ EVRE BİR YILA KADAR UZAYABİLİR
Bizi bekleyen üçüncü kozmosun ise bir yıla kadar uzayabileceğini belirten Uyar, bu evrede onarma çalışmalarının en düzgün formda yerine getirilmesi beklentisi içerisinde olacağımızı tabir etti.
Dördüncü evre ise hayat ile bütünleşme evresi. Afetzedeler, fakat zelzelenin üzerinden geçen birkaç yıllık müddette hayat ile bütünleşebilecekler.
Afetten kurtulma süreci “ikinci bir afet”
“Afeti gören herkes etkilenir. Kayıp ve travmalar herkesi direkt tesirler. Ayrıyeten, afete maruz kalan topluluğun bir modülü olmak da birçok bireyde duygusal izler bırakır. Afeti gören, tanıklık eden herkes bir manada kurbandır. Basın yoluyla ikinci elden ağır afet tecrübesine maruz kalmak bile bireyleri etkiler” diyen Uyar kelamlarına şu tabirlerle devam etti:
“Afeti yaşayan ve hayatta kalanların afetten kurtulma süreci “ikinci afet” olarak tanımlanır. Afet, günlük hayatı birçok istikametiyle etkilediği için afetten sağ kalanlar birden çok sayıda sorunla karşı karşıya kalır. İnsanların, yitirdiği yakınları, süreksiz barınak, giysi ve yiyecek temini, ulaşım imkânı, mali takviye için müracaat, işsizlik sigortası, gelir vergisi yardımı, tıbbi bakım alınması, yıkım için yardım, paklık, hafriyat çalışmaları vb. gereksinimleri olabilir. Süreksiz yerleşim yerinin temini üzere temel gereksinimlerin karşılanması esnasında birçok meseleyle karşılaşılır.”
Birçok kişi ruh sıhhati hizmetlerine gereksinimi olduğunu düşünmüyor
Zelzele sonrasında birçok afetzedenin ruh sıhhati hizmeti almak için müracaatta bulunmayacağını, zira toplumumuzda ruh sıhhati hizmetlerinin meczuplukla muadil görüldüğünü belirten Uyar, toplumumuzda ne yazık ki afetten kurtulan birine ruh sıhhati alanında yardım önermenin onur kırıcı görüldüğünü, bu nedenle birçok kişinin ruh sıhhati hizmeti almayacağına dikkat çekiyor.
“Afetzede halkımız hâlâ eski yaşantılarını bir ortaya getirme uğraşı içinde birçok sorunla uğraşıyor. Hasılı tüm bu süreçte ruh sıhhati dayanağı eksik kalıyor.”
Yardım almaktan çekinmeyin
Ruh sıhhati vazifelilerinin afetlerde gerilim tepkileri, bunlarla başa çıkma maharetleri ve uygun kaynaklar konusunda tüm toplumun eğitilmesi gerektiğini belirten Uyar; afetin tesirleri, kendi kendine yardım müdahaleleri ve ek bir yardım için nereye başvurulacağı bilgisinin toplumla paylaşılması, daha fazla insanın bilgilendirilmesi gerektiğini tabir ediyor.
“Ruh Sıhhati Planı”, Vilayet Afet Planı’nın bir modülü olmalı
Afetlerde ruh sıhhati hizmetlerinin toplumun gereksinimlerine nazaran düzenlenmesinin hayli kıymetli olduğunun altını çizen Psikiyatri Uzmanı Sezai Uyar, ruh sıhhati programı hazırlanırken, toplumun demografik ve karakteristik özelliklerinin göz önüne alınması gerektiğini; bu nedenle afetlerde ruh sıhhati hizmetleri sunan başka tertiplerle uyumu sağlamak, toplumun afet periyodunda ruh sıhhati gereksinimlerine efektif cevaplar vermek gayesiyle afetlerde ruh sıhhati planının, Vilayet Afet Planı’nın bir kesimi olması gerektiğini belirterek kelamlarına son verdi.
BU HABERLER İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
